Ο ταξιδευτής φιλόσοφος.

Προσκεκλημένος από την Ελληνοαμερικανική Ένωση και τις εκδόσεις Πατάκη, ο Alain de Boton ήρθε στην Αθήνα για μια διάλεξη σχετικά με το βιβλίο του Οι χαρές και τα δεινά της εργασίας. Ο πιο δημοφιλής σύγχρονος φιλόσοφος της Μεγάλης Βρετανίας και συγγραφέας αρκετών best sellers σε πάνω από 30 χώρες, όπως το Πώς ο Προύστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου και Η Τέχνη του ταξιδιού, παραμένει προσιτός και εγκάρδιος. [...]

Πιο εκκεντρική ηχεί η πρότασή σας για ταξίδια σε βιομηχανικές ζώνες αντί για μουσεία!
Κι όμως, είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Μακάρι να μπορούσε ο concierge της Μεγάλης Βρετανίας να μου προτείνει μια ξενάγηση στο λιμάνι, και εννοώ το σκληρό, το βιομηχανικό κομμάτι του. Θα ήθελα πολύ να βρω κάποιον ευφάνταστο ταξιδιωτικό πράκτορα που θα μου σχεδιάσει ένα παράξενο ταξίδι με ασυνήθιστες εμπειρίες σε μέρη όπως λιμάνια ή που θα μου κλείσει θέση σε κάποια ναυτιλιακή εταιρεία για να παρακολουθώ την κίνηση των εμπορευματοκιβωτίων.

Νομίζω ότι με το κατάλληλο τίμημα υπάρχει η δυνατότητα για ένα τέτοιο ταξίδι, αλλά πόσο συναρπαστικό μπορεί να είναι;
Είναι θέμα επαφών. Για παράδειγμα, με καταθλίβει η προοπτική ενός ταξιδιού στην Αίγυπτο, χωρίς την ευκαιρία να γνωρίσω πραγματικά τους Αιγύπτιους. Ο τουρισμός μοιάζει οργανωμένος γύρω από την προσπάθεια να κρατά τους τουρίστες ουσιαστικά μακριά από τη χώρα που επισκέπτονται. Τους στέλνεις όλους σε μουσεία, ίσως τους δείχνεις έναν παραδοσιακό χορό και αυτό είναι όλο.

Το ταξίδι είναι κοινός παρανομαστής σχεδόν σε όλα σας τα βιβλία. Το θεωρείτε αναγκαίο ως πηγή συγγραφικής έμπνευσης;
Ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς, ο Προύστ, σπάνια έβγαινε από το δωμάτιό του. Επομένως η μετακίνηση αυτή καθ' αυτή δεν μπορεί να κάνει κάποιον σπουδαίο συγγραφέα. Επίσης, πιστεύω ότι δεν είμαστε πάντα έτοιμοι να δούμε κάθε μέρος. Για παράδειγμα, όταν κάποιος με ρώτησε γιατί δεν πάω να δω την Ινδία, απάντησα ότι δεν πάω γιατί δεν είμαι έτοιμος. Δεν έχω ένα μέρος μέσα μου για να βγάλω τις εμπειρίες από αυτή τη χώρα. Το πρόβλημα με το ταξίδι στην εποχή μας είναι ότι παραείναι εύκολο και μερικές φορές μπαίνουμε στον πειρασμό να ταξιδέψουμε πριν να υπάρχει χώρος μέσα μας για την εμπειρία αυτή.

Συνήθως όμως ταξιδεύουμε σε άγνωστα μέρη, για μοναδικές, απρόβλεπτες εμπειρίες...
Πράγματι. Κι αυτό που ουσιαστικά συνειδητοποιείς όποτε ταξιδεύεις είναι ότι ο κόσμος, όπως τον ξέρεις, δεν είναι μοναδικός. Συχνά είμαστε κλειστοφοβικοί στις ζωές μας. Η ζωή μας είναι πολύ περιχαρακωμένη και ξαφνικά ανοίγει και το ταξίδι, στην πιο βασική του μορφή, είναι απλώς μια υπενθύμιση ότι ο κόσμος ενέχει μεγάλη ποικιλία. Ποικιλία που συχνά δεν βλέπουμε.

Ανάλογα με την εποχή διαφοροποιούνται τα κίνητρα για ταξίδι;
Απολύτως. Παλιά, σε πιο θρησκευόμενες κοινωνίες, το ταξίδι ήταν περισσότερο ένα είδος προσκυνήματος. Τώρα είναι πιο προσωπική υπόθεση και πιστεύω ότι θα μπορούσε να γίνει ακόμα πιο προσωπικό. Νομίζω ότι θα έπρεπε να σε σταματάει κάποιος στο αεροδρόμιο και να σε ρωτάει για τον σκοπό του ταξιδιού σου, τις επιθυμίες σου, τις προσδοκίες σου. Δηλαδή, χρειαζόμαστε ψυχοθεραπευτές στα αεροδρόμια που θα μας βάλουν να σκεφτούμε, γιατί η δουλειά του πράκτορα έχει γίνει πολύ τεχνική, ξέρεις: "βρες μου ένα ξενοδοχείο στη Νέα Υόρκη" κ.ο.κ. Ωστόσο, όλοι έχουμε "ψυχολογικές προσδοκίες" από τα ταξίδια μας: να νιώσουμε πιο ελεύθεροι, πιο γενναιόδωροι, πιο ήρεμοι ή να βρούμε κάποιο νόημα.

Εσείς πού θέλετε να ταξιδέψετε και γιατί;
Πουθενά συγκεκριμένα. Αποζητώ συναισθήματα: το συναίσθημα που προκαλεί ένας αχανής απέραντος τόπος ή το συναίσθημα που γεννά μια δονούμενη χαοτική πόλη, όπου κι αν βρίσκονται αυτά τα μέρη. Αλλά εγώ ταξιδεύω πολύ- υπερβολικά ίσως- λόγω δουλειάς, είτε για έρευνα είτε για προωθήσεις των βιβλίων μου. Είμαι πολύ κακομαθημένος υπό αυτή την έννοια.

Στο βιβλίο σας γράφετε ότι η αγάπη και εργασία είναι τα σημαντικότερα συστατικά της ζωής σας. Που κατατάσσετε το ταξίδι;
Η αγάπη και το ταξίδι συνδέονται αναπόσπαστα. Συχνά, όταν ταξιδεύουμε σε ένα μέρος που μας αρέσει, θέλουμε να ερωτευούμε κάποιον από εκεί. Ο μισός ερωτικός δεσμός, συνήθως, είναι με τη χώρα και όχι με τον άνθρωπο!

Ένα άλλο κεντρικό μήνυμα του βιβλίου σας είναι ότι ζούμε με βάση επιλογές που έκανε ο 16χρονος εαυτός μας. Ακούγεται τρομακτικό!
Είναι φρίκη αν το καλοσκεφτείς. Όλοι λένε ότι μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις, αλλά στην πραγματικότητα δεν μπορείς. Ο σύγχρονος κόσμος απαιτεί ολοένα και μεγαλύτερη εξειδίκευση. Ποτέ δεν ήταν τόσο δύσκολο να αλλάξεις επάγγελμα. Δεν ξέρω κανέναν αρχιτέκτονα που έγινε νευροχειρουργός ή πιλότος. Αντιθέτως, ένα από τα "προνόμια" της εποχής είναι ότι απολύεσαι πολύ εύκολα.

Επομένως, δεν είναι εύκολο "να γίνεις αυτός που είσαι" κατά την προσφιλή φράση του Νίτσε. Εσείς σε ποιόν βαθμό το έχετε καταφέρει;
Έχω γίνει ένα κομμάτι του εαυτού μου, αλλά υπάρχουν πολλά ακόμη κομματάκια. Νομίζω ότι ποτέ δεν γινόμαστε απολύτως αυτοί που είμαστε. Γιατί, όλοι μας, είμαστε πολύ περισσότερα από αυτά που κάνουμε. Όπως και με τις προσωπικές σχέσεις, είναι αδύνατον να τα έχουμε όλα. Πιθανώς θα θέλαμε όλοι να συνάψουμε σχέσεις με 15 διαφορετικούς ανθρώπους συγχρόνως σε κάποιο μαγικό παράλληλο σύμπαν, αλλά δεν μπορούμε. Έτσι παντρευόμαστε μια σύζυγο, μια δουλειά, μια ζωή. Ωστόσο, υπάρχουν εναλλακτικές κι αυτές είναι η τραγωδία της ζωής.

[...]

Από το περιοδικό 2Board The official Athens Airport Magazine, Issue No8- Jan-Mar 2010